مهاجرت دانشجویی گره خورده با موضوعات اقتصادی و فرهنگی است

به گزارش خبرگزاری مهر، جلسه جدید ویژه برنامه «بازاندیشی مهاجرت» با موضوع «مهاجرت دانشجویی» در فرهنگسرای اندیشه برگزار شد.

سعید واشقانی فراهانی دبیر بین‌الملل دفتر تحکیم وحدت و محمدحسین عطایی دولت‌آبادی مسئول اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان در اروپا مهمان این برنامه بودند و درباره عوامل جاذبه و دافعه مهاجرت دانشجویی سخن گفتند.

حمید یزدانیان در ابتدای این جلسه گفت: امروز می‌خواهیم درباره مهاجرت دانشجویی صحبت کنیم، اینکه چرا میل به مهاجرت در بین دانشجویان بالاست و چه دافعه‌هایی وجود دارد؟ طبق نظرسنجی‌ها، بالاتر از ۶۰ درصد از دانشجویان دانشگاه‌های مختلف کشور میل به مهاجرت دارند؛ اینکه تحقق پیدا می‌کند یا خیر، موضوع قابل بحثی است، اما به هر حال این میل به مهاجرت وجود دارد.

در ادامه واشقانی فراهانی ۵ دلیل برای مهاجرت برشمرد و گفت: طبق بررسی‌هایی که داشتم ۵ دلیل اصلی را عوامل مؤثر مهاجرت دانشجویان ایرانی می‌دانم. دلیل اول، نقش منفی برخی اساتید در دانشگاه‌هاست. بعضی از آنها ناامیدی‌هایی را در بین دانشجویان به وجود آورده و در این حوزه نقش منفی ایفا می‌کنند. برای مثال، اساتیدی را می‌بینیم که در کلاس می‌گویند: «چرا می‌خواهید ایران بمانید و بهتر است به خارج بروید.» این اساتید با ایجاد ناامیدی هم به کشور و هم به خود دانشجو خیانت می‌کنند.

وی افزود: دلیل دوم، نقش رسانه‌ها و به ویژه رسانه‌های معاند است. آنها نقش زیادی در ناامیدکردن دانشجویان داشته و با ارائه آمارهای مختلف سعی در تعمیق این ناامیدی دارند. به نظرم باید از ابزارهای رسانه‌ای خود استفاده کرده تا با کارهای آنان مقابله شود. دلیل سوم، نقش شرکت‌های خصوصی مهاجرتی است. کاسبی آنان در این است که دانشجویان را به خارج از ایران ببرند و به همین دلیل با ارائه آمارهای دروغ ایفای نقش می‌کنند.

وی با اشاره به برخی کمبودها در داخل کشور برای جلوگیری از مهاجرت نخبگان گفت: دلیل چهارم مهاجرت دانشجویان نخبه به جریان‌های ضدانقلاب و معاند برمی‌گردد. آنان از این طریق تلاش می‌کنند تا جلوی پیشرفت‌های علمی ایران را بگیرند و دقیقاً در زمانی که یک نخبه به زمان ثمردهی رسیده است، او را از کشور دور کنند. دلیل پایانی هم به خودمان برمی‌گردد. متأسفانه امکانات مناسبی که باید در اختیار یک نخبه قرار گیرد تا بتواند کارش را به درستی انجام بدهد، قرار نمی‌گیرد. این موضوع اخیراً مورد توجه رهبر انقلاب نیز قرار گرفت و در این زمینه به مسئولان تذکر دادند. بنده معتقدم که باید از دانشجویان نخبه همه حمایت‌های لازم صورت گیرد.

در ادامه عطایی دولت آبادی در بخش دیگری از این جلسه گفت: به نظرم موضوع اصلی در مهاجرت دانشجویان، مسئله اقتصاد است. در تمام دلایلی که ذکر شد، یک نکته به عنوان عامل انگیزشی به چشم می‌خورد و آنهم دلایل اقتصادی است. به عبارت دیگر، بسیاری از دانشجویان نخبه برای دلایل اقتصادی و کسب درآمد بیشتر مهاجرت می‌کنند. در این بین باید به دو نکته مهم توجه داشت؛ اولی قدرت خرید مردم در کشورهای دیگر است و دوم شرایط خود کشورها.

وی با یک سوال صحبت‌های خود را ادامه داد و گفت: در اینجا می‌خواهم یک سوال مطرح کنم و بپرسم که اگر شرایط کشوری مثل انگلیس خوب است چرا نیروهای کار خودشان از شرایط مالی دلزده‌اند و به کشورهای دیگر می‌روند؟ آنان پزشک مهاجر از ایران می‌پذیرند، اما پزشکان خودشان به کشورهای دیگر می‌روند.

در ادامه واشقانی فراهانی در بخش دوم صحبت‌های خود در پاسخ به این سوال که آیا موضوعات اقتصادی بر مهاجرت دانشجویی تأثیرگذار است یا خیر، گفت: موضوع اقتصادی که اشاره شد، همواره یکی از سرفصل‌های مهمی است که برای تشویق به مهاجرت از سوی افراد و گروه‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. آنان به دانشجویان می‌گویند که اگر از ایران بروید، شرایط اقتصادی‌تان خیلی بهتر می‌شود. این اتفاق در حالی است که زندگی در خارج از ایران هزینه‌های بالایی دارد.

وی افزود: نکته مهم دیگر توجه به موضوعات فرهنگی است. در این عرصه شاهد نوعی تغییر سبک زندگی در بین دانشجویان هستیم. تغییر سبک زندگی در سال‌های اخیر جدی‌تر شده و ابعاد جدیدتری پیدا کرده است. بنده یکی از دلایل مهاجرت را همین موضوع می‌دانم. از سویی دیگر یکی از موضوعاتی که به چشم می‌خورد این است که عده‌ای تلاش می‌کنند با فعالیت‌های سیاسی خارج از عرف در دانشگاه پرونده‌های سیاسی برای خود ایجاد کرده و در خارج از کشور پناهندگی بگیرند. باید به این موضوع نیز توجه داشت.

عطایی در پاسخ به سخنان دیگر کارشناس حاضر در جلسه درباره موضوعات فرهنگی گفت: بنده با موضوع تغییر سبک زندگی و ارتباط آن با موضوع مهاجرت موافق نیستم. دلیلم برای این مخالفت این است که اگر از کسانی که مهاجرت کرده‌اند بپرسید که به ایران برمی‌گردید، سوال می‌پرسند که اگر درآمد مشابه خارج از ایران را در کشورم داشته باشم، برمی‌گردم. اینها نشان می‌دهد که موضوعات فرهنگی اهمیت زیادی ندارد و جز عوامل تأثیرگذار نیست.

یزدانیان در بخش دیگری از این ویژه برنامه ضمن جمع‌بندی مباحث اشاره شده، درباره دلایل مهاجرت گفت: درباره افراد و گروه‌هایی که تلاش می‌کنند دانشجویان را به خارج از ایران ببرند، نکات قابل توجهی مطرح شد؛ برخی اساتید در این زمینه تأثیرگذار هستند. علاوه بر این، به نظر می‌رسد که هیچ نظارتی بر مؤسسات مهاجرتی وجود ندارد و مشخص نیست که چه کسی به فعالیت آنان نظارت دارد.

وی افزود: بنده همواره گفته‌ام که در موضوع مهاجرت یکسری جاذبه و یکسری دافعه وجود دارد. بدون شک موضوع اقتصاد یکی از مهم‌ترین دلایل در موضوع مهاجرت است. وقتی یک استاد یا دانشجو با خود حساب و کتاب حقوق دلاری کرده و می‌بیند که آنجا درآمد بیشتری دارد، به سمت مهاجرت ترغیب می‌شود. با این حال، نباید از کسانی که با ایجاد ناامیدی سعی می‌کنند جوانان را دلسرد کنند، غافل شد.

این مجری کارشناس گفت: درباره تغییر سبک زندگی که توسط آقای واشقانی اشاره شد باید بگویم که یکی از عوامل مهاجرت دانشجویان تغییر سبک زندگی هست و نمی‌توان از آن غافل شد.